Türklerin savaşçı ruhunun ve stratejik zekasının ürünü olan Mangala; Saka, Hun ve Göktürk devirlerinden beri oynanmaktadır. çeşitli minyatürlerden Mangala'nın 16. yüzyıla kadar Osmanlı Türkleri tarafından da oynandığı anlaşılmaktadır. Ancak Kazak, Kırgız ve Türkmen boyları tarafından halen oynanan Mangala, günümüzde Türkiye'de unutulmuş durumdadır.
Bizler, İstanbul Büyükşehir Belediyesi olarak Türklerin birçok milli özelliğini yansıtan Mangala'nın yeniden canlandırılması ve yaygınlık kazanması için elinizdeki oyun setini hazırladık. Böylece, 4000 yıllık kültürel bir değere sahip çıkmayı hedefliyoruz.
Sözlerime son verirken, bu milli oyunun kültür hayatımıza kazandırılmasında emeği geçen tüm mesai arkadaşlarıma teşekkürü borç bilirim.
Kadir Topbaş, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı-
Mangala Oyun Kuralları
Madde 1: Mangala Oyununun Doğası ve Amaçları
1.1 Mangala oyunu; dikdörtgen şeklindeki Mangala tahtası, 48 taş ve 2 oyuncu ile oynanır. Oyuna kurayla başlanır.
1.2 Her oyuncunun amacı hazinesinde en az 25 taş toplamaktır. Bunu yapabilen oyuncu, oyunu kazanmış olur.
Madde 2: Mangala Tahtasında Taşların İlk Durumları
2.1 Mangala tahtası 12 adet çukur ve oyuncuların kazandıkları taşları koymaları için 2 adet hazineden oluşur. Oyun tahtası iki oyuncunun arasında duracak şekilde konumlandırılır. Oyuncuların tarafındaki 6'şar çukur ve her oyuncunun sağ tarafındaki hazine, o oyuncuya aittir.
2.2 Her oyuncunun 24 adet taşı vardır. Taşlar çukurlara 4'er adet olmak üzere dağıtılır.
Madde 3: Taşların Hareketleri
3.1 Kurayla oyuna başlayan ilk oyuncu kendi tarafındaki çukurlardan herhangi birinde bulunan 4 adet taşı alır ve taşların birini aldığı çukura bırakır. Geri kalan taşları, başladığı çukurun sağ tarafına doğru (saat yönünün tersine) her bir çukura birer tane bırakmak suretiyle ilerler ve elindeki taşları bitirir. Kendi çukurunda bir taş kalan oyuncu bu taşı o çukurun sağındaki çukura taşıyabilir.
3.2 Oyuncular ellerindeki taşları dağıtırken sadece kendi hazinelerine taş bırakabilirler, rakip tarafın hazinesine taş bırakamazlar.
3.3 Oyuncunun elindeki son taş hazinesine denk gelirse, oyuncu bir kez daha oynama hakkını elde etmiş olur.
3.4 Oyuncular ellerindeki taşları kendi sıralarındaki çukurlar ve hazineden sonra (hala ellerinde taş kalmış ise) rakip tarafın sırasındaki çukurlara da dağıtmaya devam eder.
3.5 Oyuncunun elindeki son taş, rakip tarafın herhangi bir çukurundaki taşların sayısını çift (2, 4, 6, 8...) yaparsa, oyuncu o çukurdaki tüm taşları alarak kendi hazinesine koyar. Hamle sırası karşı tarafa geçer.
3.6 Oyuncunun elindeki son taş, kendi sırasındaki boş bir çukura gelirse oyuncu hem bu taşı, hem de o çukurun karşısındaki rakibinin çukurundaki bütün taşları kazanır ve kendi hazinesi koyar. Hamle sırası karşı tarafa geçer.
Madde 4: Alternatif Oyun Kuralı (Kale Kuralı)
4.1 Oyuncunun elindeki son taş rakip tarafın çukurlarından birindeki taşların sayısını 3 yaparsa, o çukur oyuncu tarafından ele geçirilmiş olur ve oyuncu ileride buraya koyulacak tüm taşların sahibi olur. Taşlar oyuncunun hazinesi koyulur. Kale kuralının uygulandığı oyunlarda hazinelere taş bırakma kuralı ortadan kalkar. Kaleyi belirlemek için kırmızı taşlar kullanılır. Oyuncular 6 nolu çukura kale kuramaz.
Madde 5: Oyunun Bitişi
5.1 Oyunculardan herhangi birinin sırasındaki taşlar bittiğinde oyun sona ermiş sayılır.
5.2 Oyunculardan birinin sırasında taş kaldı ise, o taşlar karşı tarafın hazinesine koyulur.
5.3 Oyunun bitimiyle oyuncuların hazinelerindeki taşlar sayılır ve hazinedeki taş sayısı 25 ya da daha fazla olan oyuncu oyunu kazanmış olur. Yeni oyunu bir önceki oyunun galibi başlatır.
5.4 Her iki oyuncunun da hazinelerinde 24'er taş olması durumunda oyun berabere bitmiş sayılır. Bu durumda bir önceki oyunun galibi, yeni oyunu başlatır.
Madde 6: Oyun Setleri ve Puanlama
6.1 Mangala oyunu 5 set olarak oynanır.
6.2 Oyunu kazanan oyuncu 1 puan, kaybeden 0 puan ve berabere bitiren oyuncu yarım (0,5) puan alır.
(Bilgilendirme Kitapçığı'ndan)
Kullanıcı Yorumları