2008'de başlayan Büyük Ekonomik Durgunluk döneminde, Amerika'da ve tüm dünyada milyonlarca insan evlerini ve işlerini kaybetti. Pek çokları da bunun endişesini hissetti. Emekliliği veya çocuğunun eğitimi için bir kenara para ayırmış olan hemen herkes, bu yatırımlarının değerinin giderek düştüğünü gördü. Amerika'da başlayan bu kriz kısa zamanda küresel bir hal aldı, tüm dünyada on milyonlarca -yalnız çin'de 20 milyon- insan işsiz kaldı ve on milyonlarcası yoksulluk içine düştü.
Beklenen gidişat bu değildi. Modern ekonomi özgür piyasalara ve küreselleşmeye olan inancıyla, herkes için refah vaat etmişti. Göz dolduran bu Yeni Ekonominin -kuralsızlaştırma ve finansal
mühendislik gibi yirminci yüzyılın ikinci yarısına damgasını vuran şaşırtıcı yenilikleriyle- daha iyi bir risk yönetimi sağlayacağı ve bununla birlikte konjonktür dalgalanmalarına bir son vereceği beklentisi vardı. Yeni Ekonomi ve modern ekonomi bilimi birlikteliği ekonomik dalgalanmaları ortadan kaldırmasa bile, en azından kontrol altına alacaktı. Değilse bile bize öyle söylendi. Büyük Ekonomik Durgunluk -75 yıl önceki Büyük Bunalımdan bu yana yaşanan en kötü çöküş olduğu aşikâr- yaratılan bu yanılsamayı paramparça etti. Bu da bizi, uzun süredir itibar gören bu görüşleri tekrar düşünmeye zorluyor. çeyrek asırdır, serbest piyasa doktrinleri geçerliydi: Serbest ve kısıtlamalardan uzak piyasalar verimliydi; hata yaptıklarında, çabucak düzeltebiliyorlardı. En iyi devlet küçük devletti ve kurallar sadece yeni fikirlerin önünü kesiyordu. Merkez bankaları bağımsız olmalıydı ve yalnızca enflasyonu düşük tutmaya odaklanmalıydı. Bugün bu ideolojinin en büyük savunucusu Merkez Bankası Başkanı Alan Greenspan bile, bu düşünce düzeneğinde bir hata olduğunu kabul etmiştir ancak bu itiraf sonuçta zarar gören pek çok kişi için çok geç gelmiştir.
Bu kitap düşüncelerin savaşı üzerinedir, krizi hızlandıran hatalı politikaları getiren düşünceler ve onlardan aldığımız derslerle ilgilidir. Zaman içinde bütün krizler son bulur. Fakat hiçbir kriz, özellikle de bu şiddette bir kriz, ardında bir miras bırakmadan geçip gitmez. 2008'in mirası, ekonomik sistemde eskiden beri var olan çatışmaya yeni bakış açıları getirecek, büyük
olasılıkla en büyük faydayı sağlayacaktır. Kapitalizm ve komünizm arasındaki savaş sona ermiş olabilir, ancak piyasa ekonomileri pek çok değişikliğe uğramış ve aralarındaki mücadele şiddetlenmiştir.
“Stiglitz piyasa başarısızlıkları konusunda dünyanın önde gelen uzmanlarından biridir ve bu kriz onun hayatı boyunca yaptığı çalışmaların doğruluğunu kanıtlıyor. Bu çöküşün kökeni ve dinamikleri üzerine geniş boyutlu başka kitaplar da yazıldı, fakat Serbest Düşüş, hem teoriye hem de somut detaylara dayandırılmış, bugüne kadarki en kapsamlı kitaptır. Bu kitabın neşeli ve kamu yararını düşünen bir üslubu var.“
Rubert Kuttner, The American Prospect
“Bankacılar diğerlerinden daha açgözlü doğmadılar. Yalnızca bu ifade bile Joseph Stiglitz'in kapsamlı incelemelerinin finans krizi ile ilgili bugüne kadar yayımlanan pek çok kitap arasından öne çıkmasına sebep oluyor.“
Barbara Kiviat, Time
“Bazı önemli ve kışkırtıcı sorular soruyor. Serbest Düşüş finans krizinin kökenini anlamak isteyen herkes için okunması gerekli bir kitap. Stiglitz bankacılıktaki çöküşün ardında yatan ekonomik nedenleri zekice analiz ediyor, ancak kendi kendini düzenlediği ve herkes için refah sağladığı farz edilen serbest piyasanın gücüne duyulan yanlış ulusal inancın dibini oyarak, daha da ileriye gidiyor.“
Chuck Leddy, Boston Globe
“Nobel ödüllü bir yazar, Başkan Bill Clinton'ın kabine üyelerinden biri ve onun Ekonomik Danışmanlar Konseyi başkanı olarak Joseph E. Stiglitz'in, Büyük Durgunluğun acılarının nasıl azaltılacağına dair ve belki de yeni bir krizin önlenmesine yardımcı olacak bazı pratik çözümleri var.“
Carl Hartman, Associated Press
Kullanıcı Yorumları